زنجبیل شگفت‌انگیز

زنجبیل که قرن‌ها با طعم نسبتا تند خود غذاهای مشرق‌زمین را گرما بخشیده است، بیش از صد سال است که وارد دنیای عطرهای مدرن و امروزی نیز شده. این ریشه با رایحه لطیف و فلفلی خود تقریباً هر بینی مشتاق طروات را مجذوب خود می‌کند. زنجبیل ادویه‌ای با خواص فراوان و ظرافت‌های متضاد به همان اندازه که اعتیادآور است شگفت‌انگیز نیز هست. بیاید باهم نگاهی بی‌اندازیم به سرگذشت این ادویه معطر و حضور آن در ترکیب عطرها.

زنجبیل، رایحه‌ای جادویی

زنجبیل بومی هند و مالزی است، گیاهی با برگ‌های سبز بزرگ و گل‌های قرمز زیبایی که ارتفاع آن به حدود یک متر می‌رسد. بیش از 1000 گونه از این گیاه در خانواده زنجبیل وجود دارد که بسیاری از آنها معطر هستند. اما آنچه که این گیاه شبیه پیازچه با آن دلبری می‌کند نه گل‌ها بلکه ریشه های آن است. بیش از 3000 سال است این که ریشه‌های گوشتی و درهم پیچیده این بوته گرمسیری برای مصارف مختلف از جمله پخت و پز و طب سنتی کشت و برداشت می‌شود و طعم بی‌نظیر و خواص دارویی بیشمارش آن را تبدیل به گیاهی فوق‌العاده کرده است.

زنجبیل که یکی از مواد اصلی غذاها در قاره کهن آسیاست، نقشی محوری در تجارت ادویه در دنیای قدیم داشت. رومیان باستان زنجبیل را دوست داشتند، اما پس از سقوط امپراتوری روم، استفاده از آن کاهش یافت. بنا به روایتی زنجبیل اولین بار در قرون وسطا توسط کاروان‌هایی از هند به اروپا برده شد. برخی نوشته‌‌های تاریخی نیز اینگونه بیان می‌کنند که مارکوپولو جهانگرد ونیزی آن را از شرق دور به روم و شکوه گذشته خود در اروپا بازگرداند. رایحه تند و بینی‌نواز زنجبیل به سرعت اشراف و نجبای اروپایی را شیفته خود کرد و به سرعت در کنار فلفل، دارچین و میخک صدرنشین میز غذای ثروتمندان شد.

محرک میل جنسی، اما این همه ماجرا نیست!

ابن سینا، پزشک سرشناس ایرانی، زنجبیل را عامل افزایش میل شهوانی و درمان ناتوانی جنسی می‌دانست. بر همین اساس در باور عموم زنجبیل به دلیل قدرت درمانی و خواص آنتی اکسیدانی خود داروی قوی محرک میل جنسی شناخته می‌شد. همین تصور باعث تا پادشاه فرانسه لویی پانزدهم در دیداری مجدد با معشوقه خود مادام دو باری فضای اتاق خوابش را با رایحه لیمویی زنجبیل عطرآگین کند. اما این همه ماجرا نبود و این ریشه گرانبها پا را فراتر از تخت خواب اشراف گذاشت تا جایی که پزشکان آن را برای درمان طاعون تجویز می‌کردند. در روزگار ما نیز، زنجبیل به خاطر فواید سم‌زدایی و طعم خاص خود در آشپزخانه بیشتر منازل یافت می‌شود.

کشت و برداشت

زنجبیل در حال حاضر در کشورهای دیگری چون چین، جامائیکا، برزیل، ژاپن و چندین کشور آفریقایی کشت می‌شود. این گیاه گرمسیری دوست دارد در محیط‌های گرم و مرطوب رشد کند، اما پرورش آن داخل خانه نیز کاملاً امکان‌پذیر است! بسته به طعم یا عطر مورد نظر، ریشه‌ها 5 تا 6 ماه پس از کاشت، زمانی که هنوز تازه و لیمویی هستند برداشت می‌شوند. اما برای اینکه ریشه‌ها طعم تند و فلفلی پیدا کنند کشاورزان حدود 10 ماه بعد از کاشت اقدام به برداشت می‌کنند. زنجبیل هر چه دیرتر برداشت شود، عطر خود را بیشتر از دست می‌دهد. درواقع، زنجلیل کاملا رسیده، فقط تند و فلفلی است و عطر چندانی ندارد.

زنجبیل و عطر: از اسانس تا بطری

استفاده از زنجبیل در عطرسازی سنتی به صدها سال قبل برمی‌گردد. ورود زنجبیل به دنیای عطرسازی به لطف فرایند تقطیر صورت گرفت. به این ترتیب که عطاران پس از کندن پوست ریشه، آن را خشک می‌کردند و با تقطیر، عصاره آن را برای ساخت عطرهای مختلف بیرون می‌کشیدند.

عطرهای ادویه‌ای به دلیل قدرتشان در دوران رنسانس محبوب بودند، اما در اوایل قرن بیستم محبوبیت آنها رو به افول گذاشت و جای خود را به عطرهای جدید معروف به ادکلن دادند. اما این افول چندان نپایید و با همت برخی «دماغ‌های عطرساز» نت‌های ادویه‌ای در بازگشتی پیروزمندانه محبوبیت از دست رفته خود را بازیافتند. عرضه Shalimar Eau de Cologne Guerlain در سال 1925 جانی دوباره به ترکیب‌های ادویه‌ای و شرقی بخشید و راه را برای حضور گسترده آنها در عطرها باز کرد. از آن زمان، زنجبیل با رایحه‌های پیچیده خود عطرسازان را مجذوب خود کرده است.

امروزه، روش‌های جدیدتری برای تولید اسانس زنجبیل بکار گرفته می‌شو که رایج ترین آن استفاده از گاز CO2 برای استخراج عصاره است. این روش‌ها منجر به ساخت اسانس‌هایی با پی‌رنگ‌های جدید از زنجبیل شد که تا پیش از این برای عطرسازان ناشناخته بودند.

رایحه زنجبیل

سوالی که ممکن در ذهن ایجاد شود این است که رایحه زنجبیل چگونه عطری دارد؟ علت استقبال عطرسازان از این ادویه بخاطر غنای بویایی آن است که مانند ندارد. نت زنجبیل با بویی تازه و لیمویی که حالتی گلی دارد شروع می‌شود. این ماده دوگانگی بویایی خاصی را تداعی می‌کند. به همان اندازه که تازه و درخشان است چرب، تند و فلفلی نیز می‌باشد. به ترکیب عطرهای شرقی عمق، طراوت و تندی خاصی می‌بخشد و ترکیب‌های گلی را گرم و فلفلی می‌کند. اغلب آن را با فلفل سیاه و یا دارچین مقایسه می‌کنند، اما در مقایسه با این دو، تندی زنجبیل تازه‌تر و نشاط‌آورتر است.

در یک کلام، زنجبیل به عطرساز این امکان را می‌دهد که نت‌های سرد و گرم را توامان در ترکیب عطر خود داشته باشد! با این حال، این اسانس باید به مقدار کم مورد استفاده قرار گیرد تا پی‌رنگ‌های غبارآلود آن رایحه کلی عطر را به تسخیر خود در نیاورند.

زنجبیل ستاره نو ظهور یا ادویه همه کاره؟

یکی دیگر از دلایل علاقه به زنجبیل در عطرسازی این است که نتی بالارونده دارد؛ به این معنی که بوی آن را می‌توان به لطف جوشش و تازگی‌اش مستقیماً در نت‌های بالایی استشمام کرد. علاوه بر این، بخاطر ماندگاری عالی، رایحه زنجبیل می‌تواند در سرتاسر هرم بویایی نیز پخش ‌شود و حتی در میان نت‌های پایه نیز احساس شود. در ضمن، اسانس زنجبیل ماده خامی است که می‌تواند با بسیاری از ترکیب‌ها پیوند بخورد. به راحتی با نت‌های مرکباتی جفت و جور می‌شود و ظرافت‌های درخشانی ایجاد می‌کند. زنجبیل همچنین باعث پویایی نت‌های چوبی و ایجاد تعادل در ترکیب‌های گلی مانند یاس یا میخک می‌شود. زنجبیل می‌تواند مثل آفتاب‌پرست رنگ عوض کند و خود را وارد ترکیب عطرهای مختلف مردانه و یا زنانه بکند.

فروشگاه لیلیوم مفتخر است با عرضه عطرهای اصل از برندهای مشهور جهانی نیاز مشتریان خود با سلایق مختلف را برآورده کند. شما مشتریان گرامی می‌توانید با جستجوی واژه زنجبیل عطرهای حاوی این رایحه گرم و فلفلی را در فروشگاه برخط لیلیوم پیدا کنید. در انتهای این مطلب لینک برخی از بهترین عطرهای زنجبیلی برای خرید شما مشتریان فرهیخته قرار داده شده است.

1. شنل بلو د شنل ادوپرفیوم-بلو چنل | Chanel Bleu de Chanel EDP 150 ml

2. ایو سن لورن لهوم | YSL L’Homme Tester

3. آزارو پورهوم جینجر لاور | Azzaro Pour Homme Ginger Lover

4. آکوا دی پارما برگاموتو | Acqua di Parma Bergamotto

5. ورساچه کریستال نویر ادوپرفیوم(ورساچه مشکی) | Versace Crystal Noir

6. دی اند جی دلچه گابانا دوان مردانه | Dolce Gabbana The One for Men EDP